Zoals u wellicht uit de pers hebt vernomen heeft de Hoge Raad op 24 december 2021 geoordeeld dat de heffingsmethodiek (de zogenaamde vermogensmix) in box 3 voor de jaren 2017 en 2018 discriminerend is. De Hoge Raad oordeelt dat een verhoudingsgewijs zware financiële last wordt verbonden aan de keuze om niet over te gaan tot het risicovol beleggen van vermogen. Verder werkt de forfaitaire vermogensmix discriminerend uit voor degenen die pech hebben gehad met hun risicovolle beleggingen en daarover toch relatief zwaar worden belast. Daarom biedt de Hoge Raad rechtsherstel aan in die zin dat voor de jaren 2017 en 2018 alleen het werkelijke rendement in de heffing wordt betrokken.
Wat nu te doen?
Op de website van de Belastingdienst is te lezen dat deze maand (januari) nog over de gevolgen van de uitspraak van de Hoge Raad op die site wordt bericht. Er is nog veel onduidelijk. Zal de Belastingdienst alleen diegenen compenseren die (massaal) bezwaar hebben aangetekend? Wellicht kiest het Ministerie van Financiën ervoor ook de niet-bezwaarmakers te compenseren. Wordt de compensatie alleen beperkt tot spaartegoeden of gaat die ook gelden voor beleggingsvermogens? We hopen dat de Belastingdienst snel met duidelijkheid komt. Maar ondertussen kunnen we niet altijd stilzitten. Voor de al ingediende en de nog in te dienen aangiften inkomstenbelasting voor de jaren 2017 tot en met 2021 raden wij u aan om de volgende richtlijnen in acht te nemen.
- Als de bezwaartermijn van 6 weken voor de opgelegde aanslag inkomstenbelasting nog niet is verstreken, kunt het best pro forma bezwaar aantekenen. Later wordt u dan in de gelegenheid gesteld om het bezwaar nader te motiveren en dan de werkelijke rendementen door te geven. In de tussentijd hopen we op meer duidelijkheid namens de Belastingdienst.
- Is de bezwaartermijn al verstreken? Wacht dan nog even met het aantekenen van (ambtshalve) bezwaar. Te laat bent u toch al; een maandje wachten kan dan ook geen kwaad. Wellicht komt er, zoals gezegd, een generieke regeling voor alle belastingplichtigen (dus ook voor de niet-bezwaarmakers).
- Wij adviseren geen verbeterde aangiftes in te dienen voor de aangiften waarvan nog geen aanslag opgelegd is. Voor zover ons bekend is in de meeste aangiftesoftware het niet mogelijk om het rendementspercentage handmatig aan te passen. Natuurlijk kunt u de rendementsgrondslag zodanig wijzigen door bezittingen weg te halen of fictieve schulden op te nemen om zo materieel op het werkelijke rendement uit te komen. Maar strikt genomen wordt dan geen juiste aangifte gedaan en bovendien werkt de hoogte van de rendementsgrondslag ook door naar andere regelingen, zoals de eigen bijdrage WMO. En als er dan toch een algemene compensatieregeling komt, dan is het wel zo prettig dat de daarvoor benodigde gegevens juist in de aangifte staan.
- En voor nog in te dienen aangiften inkomstenbelasting (bijvoorbeeld voor de jaren 2020 en 2021) adviseren wij voorlopig ook de aangiften conform de aangiftesoftware in te dienen. Vanzelfsprekend dient u tijdig bezwaar aan te tekenen als de aanslag wordt opgelegd.
Zodra meer duidelijkheid komt van de Belastingdienst of van het Ministerie van Financiën zullen wij u natuurlijk direct nader informeren. Heeft nog vragen of hulp nodig: aarzel dan niet om contact op te nemen met het team van Refizium. We zijn u graag van dienst!
UPDATE 28 JANUARI 2022
Uitstel gevraagd voor beantwoording Kamervragen over herstel box-3-heffing
De nieuwe staatssecretaris Van Rij van Financiën – Fiscaliteit en Belastingdienst heeft de Tweede Kamer verzocht om uitstel voor de beantwoording van de Kamervragen over de gevolgen van de Hoge Raad-uitspraak van 24 december 2021 inzake de box-3-heffing in 2017 en 2018 (zie de fiscasus special van 3 januari 2022). Momenteel wordt nog onderzocht hoe de hersteloperatie vorm zal krijgen. Verder geeft de staatssecretaris aan dat ook wordt uitgewerkt hoe er herstel moet komen voor de op of na 24 december 2021 opgelegde definitieve aanslagen en navorderingsaanslagen. Betrokken burgers hoeven daar nu geen actie op te ondernemen, aldus de staatssecretaris.
De staatssecretaris geeft aan dat hij verwacht de Kamer in februari over de hersteloperatie te kunnen informeren. Er worden voorlopig geen nieuwe box-3-aanslagen opgelegd. De al opgelegde voorlopige aanslagen zullen bij de definitieve aanslagen worden hersteld.
Van Rij laat tevens weten dat momenteel ook wordt onderzocht of de wetgeving eerder dan in 2025 kan worden aangepast. Hierdoor zal een box-3-heffing op basis van het werkelijk rendement eerder in werking treden.
Grote impact
De uitspraak van de Hoge Raad heeft grote impact voor burgers en de Belastingdienst. Eerst moet een knoop worden doorgehakt over de vraag of de uitspraak ook gevolgen heeft voor belastingplichtigen die geen bezwaar hebben gemaakt tegen de box-3-heffing.
Vervolgens moeten de budgettaire gevolgen van het herstel in kaart gebracht worden en de gevolgen voor de uitvoering bij de Belastingdienst, zowel voor de menskracht als voor de ICT-capaciteit daar.
Tip
De staatssecretaris geeft aan dat burgers geen actie hoeven te ondernemen tegen de op of na 24 december 2021 opgelegde definitieve aanslagen en navorderingsaanslagen. Wilt u meer zekerheid? In dat geval is het verstandig om toch binnen de termijn van zes weken bezwaar te maken tegen deze aanslagen.
UPDATE 11 FEBRUARI 2022
Collectieve uitspraak box-3-massaalbezwaarprocedures 2017 t/m 2020
De Belastingdienst heeft de collectieve uitspraak gepubliceerd in de massaalbezwaarprocedures tegen de box-3-heffing over 2017 tot en met 2020. Alle 200.000 bezwaarschriften zijn gegrond verklaard. Dat wil niet zeggen dat de deelnemers aan de massaalbezwaarprocedures nu weten hoeveel zij terugkrijgen en wanneer. Ook is er nog niets bekend over eventuele compensatie voor andere belastingplichtigen die te veel box-3-heffing hebben betaald. Een box-3-hefing op basis van het werkelijk rendement kan volgens het kabinet niet eerder ingaan dan in 2025. Wel wordt nu gewerkt aan spoedwetgeving, die een oplossing moet bieden voor de tussenliggende jaren.
Met de spoedwetgeving worden aanpassingen gedaan aan de bestaande box-3-wetgeving. Het kabinet zegt toe voor 1 april 2022 een richtingennotitie voor de hersteloperatie naar de Tweede Kamer te sturen. De linkse oppositiepartijen hebben inmiddels al wel een initiatiefwetsvoorstel aangekondigd, dat uitgaat van een progressieve heffing over bezittingen minus schulden met een heffingvrij vermogen van € 100.000 per persoon. Daarbij blijft de eigen woning in box 1 en aanmerkelijkbelangaandelen in box 2. Het tarief loopt op van 1% tot 500.000 naar 5% boven € 5 miljoen belastbaar vermogen.
Aanslagen en aangifte IB 2021
De uitspraak van de Hoge Raad heeft ook gevolgen voor 2021 en latere jaren. Er worden momenteel geen definitieve aanslagen verstuurd aan belastingplichtigen met box-3-vermogen. Alleen als verjaring dreigt of als er een belang is bij de belastingplichtige, wordt hierop een uitzondering gemaakt. Zodra duidelijk is hoe het herstel eruit gaat zien, worden deze aanslagen hersteld. Belastingplichtigen worden hierover geïnformeerd.
De Belastingdienst vraagt belastingplichtigen om de voorlopige aanslag IB 2022 te betalen, in afwachting van verdere besluitvorming. Ook wordt aan hen gevraagd om de aangifte IB 2021 gewoon in te dienen met opgave van het box-3-vermogen. Belastingplichtigen met box-3-vermogen krijgen waarschijnlijk later dan 1 juli 2022 hun aanslag over 2021 opgelegd, ook als zij vóór 8 april aanstaande hun IB-aangifte over 2021 hebben ingediend.
